از نظر روانشناسی دروغگویی انواعی دارد. دفتر فرهنگی آموزشی فانوس قصد دارد این آسیب را از لحاظ روانشناختی بررسی کند.با ما همراه باشید.
ریا، فریبکاری، دروغ زبانی و…انواع مختلفی از دروغگویی هستند. از جمله علّتهای دروغگویی میتواند: اختلال شخصیت، رسیدن به هدف و منافع شخصی، توجیه کردن رفتار و اعمال، توقعات بالای دیگران و…باشد. از دلایل ناخودآگاه دروغ گویی، تمایل به داشتن حسّ قدرت در برابر دیگران است. افرادی که دارای شخصیّت بسیار حسّاس و نفوذپذیری هستند، این موضوع برایشان بسیار خطرناک است؛ زیرا افراد خودشیفته میتوانند به این افراد آسیب وارد کنند.
یکی از دیدگاههایی که روانشناسان به صورت گسترده روی آن کار کردهاند، موضوع روانشناسی دروغگویی است. آنها معتقدند وقتی انسان دچار هیجاناتی چون ترس، احساس گناه و یا رضایت خاطر میشوند، ممکن است دروغ بگویند. این هیجانات که در چهره فرد نیز نمایانگر میشود، میتواند یکی از سرنخهایی باشد که افراد میتوانند متوجّه دروغگویی فرد مقابل شوند.
روانشناسی دروغگویی و آثار مخرّب آن
از نظر روانشناسی دروغگویی ، دروغگویی آثار مخرّب بر روان و جسم انسان میگذرد و فطرت انسان بر اساس صداقت راستگویی است که دروغ گفتن چون بر خلاف فطرت انسان است، به مغز فشار وارد میکند. دستگاههای دروغسنج را نیز بر همین اساس ساختهاند. همچنین به دلیل تأثیر منفی که بر منفی میگذارد، باعث فراموشی می شود. دروغگویی میتواند عذاب وجدان و حس گناه به همراه داشته باشد. مثلاً فردی تعریف میکرد، بیست سال پیش دروغ گفته که شخصیت خودش را بد نشان ندهد؛ ولی باعث تخریب شخصیت یک نفر دیگر شده است و این عذاب وجدان بیست سال است که همراه اوست. زیرا فرد مجبور میشود برای پوشاندن یک دروغ، دروغ دیگری بگوید.دروغ گویی نیز به عنوان یک آسیب روانشناسی است و برای درمان آن ، می توان از مشاورین خبره علم روان شناسی کمک گرفت. نوبت دهی آنلاین مشاوره حضوری و غیر حضوری
دروغگویی در تعالیم دینی
در تعالیم دینی باتوجه به روانشناسی دروغگویی ، دروغگویی بسیار نهی شده و احادیثی در اینباره وجود دارد. امام علی(ع) می فرمایند: “دروغ، پستی در دنیا و عذاب در آخرت است. ” (تفسیر نمونه جلد ۱۱ ،ص۴۱۳)
مردى به رسول خدا (ص) عرض کرد: به من اخلاقى بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد. حضرت فرمودند: “دروغ نگو. ”
(بحارالانوار)ط-بیروت( ج ۶۹ ، ص ۲۶۲، ح ۴۳)
از دروغ کوچک و بزرگ، جدّى و حتی از شوخی آن بپرهیزید؛ زیرا انسان هرگاه در مسئلهٔ کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا مى کند.
(تحف العقول ص ۲۷۸)
مردی خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد: “نماز نمیخوانم و عمل منافی عفت انجام میدهم؛ دروغگویی هم میکنم! کدام را اول ترک گویم؟! ”
پیامبر گرامی(ص) فرمود: “دروغ را. ” آن شخص در محضر پیامبر(ص( تعهد کرد که هرگز دروغ نگوید. هنگامی که خارج شد، وسوسههای شیطانی برای عمل منافی عفت در دل او پیدا شد؛ در همان لحظه فکر کرد که اگر فردا پیامبر(ص( در اینباره از او سوال کند، اگر بگوید چنین عملی را مرتکب نشده دروغگویی است و اگر راست بگوید، حد بر او جاری میشود و همانطور در رابطه با سایر کارهای خلاف. بنابراین، این فکر و ترک دروغگویی، سرچشمه ترک همه گناهان او گردید.
برای پرهیز از دروغگویی هنگام تربیت فرزندان، آنها را باید با اثرات مخرّب دروغگویی و روانشناسی دروغگویی آشنا کرد. کودکان امروز همان بزرگان جامعه ی فردا هستند که در آینده رئیس ،مسئول، معلم و… میشوند.
دروغگویی از روی شوخی هم نباید گفته شود؛ زیرا به تدریج به عادت تبدیل میشود.
با دانستن اثرات مخرّب دروغگویی، میتوان از این عمل زشت جلوگیری و پرهیز کرد.
سعدی در بیتی میفرماید:
“کسی را که گردن زبانش دروغ /چراغ دلش را نباشد فروغ”
شایسته بزرگ زاده
دفتر فرهنگی آموزشی فانوس